تورکمن آیدیم- سازی نینگ رسمی تایدان یایلیما بریلمگی ۱۳۵۱ نجی ییلدان باشلاندی، اول وقت اوغانستان رادیوسی تورکمن برنامه لاری یایلیما چیقاردی.بو یاغدای۱۳۵۷ نجی ییلدا برنامه لارینگ ویایلیم وقتی نینگ کوءپلمگی بیلن، تازه بیر تاپغیرا گیردی. بودوءرده تورکمن آیدیم – سازی عادتی گوءرنوشیندن یوقارراق سویشوپ مدرن سازغورال لاری بیلن اونونگ ستایل وترتیبینده اویتگشیک لر اورتا گلدی.بودوءرونگ تانیمال شخصیتلرنینگ بیری هم قطعنلی احمد باغشی بولمالی. اول ۱۳۴۰ نجی ییلدا ایلکینجی گزه ک اوءز آیدیملارنی اوغانستان رادیو سی نینگ تازه تالاریندا یرینه یتیردی. اول ۱۹۹۵نجی میلادی ییل آزادلیق رادیو سی نینگ تورکمنی بوءلومینده بیر صحبتدشلیکده شیله دیدی: اوغانستان رادیوسی نینگ تازه تالاریندا برن کنسرتینده جرمنی لرینگ وفرانسوی لارینگ چاغیرماغی بیلن اوغانستان تورکمنلرنینگ وکیلیتینده اوتاییق باریپ گینگ غارشی آلینان لیغی بارادا گوررونگ بردی.” منی جرمنی لر وفرانسوی لار کنسرت برماگا چاغیردیلار. اوتایدا یدی توپار باشغا هنارمندلردن باراکنی وتورکمنلر دن دینگه من باردیم. تالاردا کنسرت بریلدی. بوکنسرت منینگ آیدیملاریم بیلن باشلاندی شوندا من تورت آیدیمی یرینه یتیردیم و بیر ساز چالیپ بردیم. تماشاچیلار تاراپیندان غیزغین غارشی آلیندیم”.تورکمن آیدیم – سازی نینگ اوءسوشی بارادا ۱۳۵۰ نجی اون ییللیقدا ، حاضر ترکیه ده یاشایان عبدالرحیم اوراز شو وقتقی تورکمن یایلیملارنینگ مدیری شیله گوررنگ بریار، رادیو نینگ تازه بناسی نینگ آچیلماغی بیلن،یدی سانی تورکمن آیدیمی یازیلدی اولاردان باش آیدیم احمد باغشی دان وایکی آیدیم آغامحمدباغشی دان بولمالی. اول زمانقی رادیو برنامه لاری ۴۵ دقیقه تورکمن واوزبیک دیل لرینده گچیریلیاردی و۱۳۵۷نجی ییلدان سونگرا بو وقت بیر ساعت کوءپلدیلدی. وقتینگ کوءپلمگی بیلن تورکمن باغشیلارینگ سانی هم ۱۹ کیشا وآیدیملارینگ سانینی یولسا ۱۰۰ آیدیما یتیردیک. بواوچ ییلینگ رادیو برنامه لاری تورکمن آیدیم – سازی نینگ اوءسمگی اوغروندا ایمپولس حساب ادیلیار”.اوراز سوءزونینگ دوامیندا شیله دییار، بودوءورده تورکمنلرینگ آیدیم – سازی عمر قریشی، اندخویلی سرور باغشی،عبدالله یازمز، عبدالرشید وخلیل ایرکین یالی باغشیلارینگ گلمگی بیلن کان درلی لیگه ایه بولدی. بولارینگ آراسیندا عمرقریشی تانیمال یوز گوءرنوشینده تورکمن آیدیم – سازینی ملی درجه ده تانادیپ تورکمنلرینگ هم اوغانستاندا یاشایان بوءیله کی قوملاریالی بای مدنیتی نینگ ویورگه یاقیملی آیدیملارنینگ بارلیغنی گوءرکزدی.طالبلارینگ قدرته یتمگی بیلن تورکمن آیدیم – سازی نینگ زیان چکیشی،تورکمن آیدیم -سازی هم اوغانستانداقی باشغا آیدیم – سازلار یالی چینلاقای چاکلندیرمه لره دوچار بولدی. زین الله قریشی، حاضر ایراندا ایشلاپ یوءرن تورکمن هنارمنی تورکمن آیدیمچیلارنینگ قینچیلیقلاری بارادا شیله دییار.اول کوءپیلنچ تورکمن باغشیلارینگ وسازنده لارینگ درلی قینچیلیقلار وباسغینلارآرقالی وطنی ترک اتماگا مجبور بولاندیقلارینا، وطندا غالانلارینگام اقتصادی وجمعیت چیلیک قینچیلیقلار بیلن گوءراشیانلیک لرینه اینانیار.”کوءپیلنچ هنارمنلر وآیدیمچیلار غورقی وباسغی آستینا آلینیپ، منینگ کیمین وطنی ترک اتماگا مجبور بولان وغالانلاری هم اقتصادی وجمعیتچیلیک قین شرطلرده گون گچیریارلردییپ نیغتایار”طالبلار ۲۰۲۱نجی ییلدا اوغانستانی ایکینجی گزه ک ایه لمک بیلن، آیدیم- سازی غاداغان اتدیلر و یایلیما بریلمزلیگی بارادا میدیالارا بویروق بردیلر. هارمونیه، طبله وتوله یالی کوءپیلنچ ساز غورال لاری دوولیپ خراب ادیلدی.بو چاکلندیرمه لر کوءپیلنچ تورکمن وباشغا هنارمنلرینگ بوسغون بولوپ داشاری یورتلره گچمک لرینه سباب بولدی اولار اوءزلرنینگ آیلیق اوپجون چیلیگینی برجای اتمک اوچین قین ایشلره باش غوشدولار.تورکمن آیدیم- سازی نینگ تازه لنمک امیدی،فردین عسکری،سوئیس ده یرلشیان اوغانستان هنارمنلرجمعیتی نینگ جوغاپکاری، تورکمن آیدیم – سازی نینگ تازه دن دیکلمگی حقدا امیدوارلیق بیلدیریپدیر. اول تورکمن هنارمنلریندن کوءپراک اوتغاشیقدا بولماقلارنی وبو هنارینگ دیکلمگی بارادا گوءراشمکلرینی ایستاپدیر. اونونگ آیتماغنا گوءرا میدیالارینگ وخلقارا غورامالارینگ غولداوی بیلن، اوغانستانداقی درلی قوملارینگ آیدیم -سازلارنینگ ایزینا دو لانماق واصل لی یرینه بارماق ممکینچیلیگی نینگ بارلیغنی بیان ادیار.”تورکمن دوغانلارمیزینگ آیدیم – سازی یایبانگ یاغدایدا مونگ ییل لیقلارا باریپ یتیار. بوحقدا انس بریلمگینی امید ادیپ بول اوغوردا خذمت اتجکدیگمه ایناندیریارین وهنارمنلردن هم اوتغاشیقدا بولماقلارنی ایستیارین بیز اولارینگ یانیندا دوراریس ومیدیالاردانام اولاری غولداماقلارنی وغدیر برمکلرینی خواهش ادیاریس. غینانساغام آیدیپ گلیشیمیز یالی اوغانستاندا آیدیم- سازی غداغان اتدیلر وینه بیر گزه ک اهلی قوملارینگ آیدیم – سازلارنینگ میوه لی وایشنگیر گل لاپ اوءسمگینی ایسلیاریس”.نتیجه ده، اوغانستان تورکمن آیدیم -سازی نینگ، بوقومینگ بوءیله کی مدنی اوغورلارنینگ بولوشی یالی المداما جمعیت چیلیک وسیاسی تاثیرلر آستیندا قرار تاپان. اوغانستان رادیوسی نینگ اوءسوش دورانیندان باشلاپ تا طالبلار دورونینگ پسه غاچیش لیغنا چنلی، بوهنار چیلشیریملی یول لاردان گچیپدیر. مونگا غارامازدان، اونونگ دیکلمگینه امیدبار وهنارمنلرینگ ومدنی غورامالارینگ گوءراشمک لری تورکمن آیدیم – سازی نینگ اوزالقیسی یالی مناسیب اورنی ایه لمگینه ایترگی برر.
